Psycholog, psychoterapeuta, psychiatra – kto jest kim i kiedy do kogo?

Osoby borykające się z problemami psychicznymi, obniżonym nastrojem, depresją czy też kryzysami albo poszukujące wsparcia w kłopotach rodzicielskich czy wychowawczych często zastanawiają się, do kogo zwrócić się po pomoc. Psycholog, psychoterapeuta czy psychiatra? Czym właściwie różnią się od siebie? Kiedy zwrócić się o pomoc do każdego z nich?

Psycholog to absolwent pięcioletnich studiów magisterskich. W trakcie studiów i specjalności zdobywa wiedzę dotyczącą diagnozy różnych obszarów funkcjonowania człowieka (np. diagnozy intelektu) lub zaburzeń (np. depresji, lęku, otępienia). Psycholog może wystawiać zaświadczenia, opiniować i orzekać, jeśli jest członkiem odpowiedniego zespołu specjalistów. Może także udzielać porad i wsparcia oraz edukować w specyficznych problemach natury psychicznej. Psycholog nie ma uprawnień do prowadzenia farmakoterapii, ani podejmowania samodzielnie decyzji co do hospitalizacji czy zdolności do pracy. Psycholog może pracować np. w szkole, poradni psychologiczno-pedagogicznej, w szpitalu (wtedy mówimy najczęściej o psychologu klinicznym, choć nie zawsze), w ośrodku badania kierowców czy w prywatnym gabinecie.

Psychoterapeuta to specjalista, który ukończył czteroletnie, całościowe szkolenie dotyczące psychoterapii. Nie musi być psychologiem, choć często jest. Psychoterapeutami są często także pedagodzy i psychiatrzy. Terapeuta pracuje w jednym z nurtów psychoterapeutycznych, zwanych też paradygmatam, np.: psychodynamicznym, poznawczo-behawioralnym, humanistycznym czy też zintegrowanym. Podejścia te różnią się od siebie np. rozumieniem relacji między klientem a terapeutą, formą przebiegu samej sesji czy nazewnictwem zachodzących w terapii mechanizmów. Jeśli mamy wątpliwość, czy dane podejście psychoterapeutyczne jest dla nas odpowiednie, warto zapytać o to psychoterapeutę, do którego się zgłaszamy.

Proces psychoterapii zawsze poprzedzony jest diagnozą problemu, a także zawarciem kontraktu. Powinien on zawierać ustalone z pacjentem zasady prowadzonej terapii, określone cele terapii i ramy wspólnej pracy. Psychoterapia to długotrwały proces leczenia zaburzeń, np. zaburzeń odżywiania, depresji, objawów psychosomatycznych czy zaburzeń osobowości. Psychoterapeuta nie ma uprawnień do prowadzenia farmakoterapii, chyba że posiada wykształcenie medyczne.

Psychiatra to absolwent studiów medycznych oraz specjalizacji z psychiatrii. Jest lekarzem, a więc może zalecić farmakoterapię. W pracy z pacjentem rozpoznaje objawy i stawia diagnozę. Może zalecić wspomaganie leczenia psychoterapią. Ma możliwość wydawania dokumentów świadczących o stanie zdrowia psychicznego. Do psychiatry trafiamy najczęściej z poważnymi zaburzeniami takimi jak depresja, schizofrenia czy choroba afektywna dwubiegunowa. Bardzo pozytywną praktyką w prowadzeniu pacjentów jest współpraca psychologa, czy psychoterapeuty z lekarzem psychiatrą. Oczywiście na taką współpracę i wymianę informacji pacjent musi wyrazić zgodę.